Գլուխ XX

 

Սիլվերը բանբեր

 

Իսկապես որ ցցապատին մոտեցան երկու մարդ։ Նրանցից մեկը մի սպիտակ լաթ էր թափահարում, իսկ մյուսը ոչ այլ ոք, այլ ինքը Սիլվերը, անվրդով կանգնած էր նրա կողքին։

Դեռ շատ վաղ էր։ Վաղուց այդպիսի ցուրտ առավոտ չէր տեսել։ Դողը մինչև ոսկորներս էր անցնում։ Երկինքը պարզ էր, պայծառ, ծառերի կատարները՝ ծագող արեգակի ճառագայթների տակ վարդագույն էին դարձել։ Սակայն ներքևում, ուր Սիլվերն իր ուղեկցի հետ կանգնած էր, դեռևս մութ էր։ Նրանց ոտների մոտից քուլա-քուլա բարձրանում էր սպիտակ մշուշը՝ ճահճի գիշերային գոլորշին։ Դողէրոցք և մշուշ՝ ահա թե որն էր կղզու գաղտնիքը։ Կղզին խոնավ, տենդոտ և վատառողջ տեղ էր։

― Տեղնե՛րդ,— ասաց նավապետը։— Գրազ կգամ, որ նրանք ինչ-որ խորամանկություն են հորինում։― Հետո նա գոչեց․— Ո՞վ է գալիս։ Կանգնի՛ր, թե չէ կկրակենք։

― Սպիտակ դրոշակը,— գոչեց Սիլվերը։

Նավապետը դուրս եկավ ու կանգնեց դրսի սանդուղքին այնպես, որ դավաճանի գնդակը համարյա թե չէր սպառնում նրան։

Դառնալով դեպի մեզ, նա հրամայեց․

— Բժշկի խումբը հրակնատների մոտ։ Բժիշկ Լիվսի, խնդրում եմ գրավել հյուսիսային պատը, Ջիմ, արևելյան պատը, Գրեյ՝ արևմտյանը։ Մյուս հերթը թող լցնի ատրճանակները։ Շո՛ւտ, շո՛ւտ։ Ուշադիր եղեք։

Հետո կրկին դարձավ դեպի ավազակները․

— Ի՞նչ եք ուզում մեզանից ձեր սպիտակ դրոշակով,— գոչեց նա։

Այս անգամ պատասխանեց, ոչ թե Սիլվերը, այլ մյուս ծովահենը։

— Պարո՛ն, նավապետ Սիլվերը հրավիրում է ձեզ իր նավը և ցանկանում է ձեզ հետ պայմանագիր կնքել,— աղաղակեց նա։

— Նավապետ Սիլվե՞րը։ Ես այդպիսի նավապետ չեմ ճանաչում։ Ո՞վ է նա,— հարցրեց նավապետը։

Մենք լսեցինք, թե ինչպես նա կիսաձայն ավելացրեց․

— Ահա՛ թե ի՜նչ։ Արդեն նավապետ է։ Ի՜նչ արագ բարձրացավ աստիճանը։

Երկարահասակ Ջոնն ինքը պատասխանեց․

— Այդ ես եմ, պարոն։ Մեր դժբախտ տղերքը, ձեր դասալքությունից հետո, ինձ նավապետ են ընտրել, պարոն։— «Դասալքություն» բառը նա առանձնապես շեշտեց։— Մենք պատրաստ ենք կրկին ենթարկվելու ձեզ, իհարկե, որոշ պայմաններով, եթե ցանկանաք մեզ հետ պայման կնքել։ Իսկ այժմ, նավապետ Սմոլետ, ազնիվ խոսք տվեք, որ այստեղից ինձ կենդանի բաց կթողնեք և չեք կրակի, մինչև որ ցցապատից չհեռանամ։

— Ես ձեզ հետ խոսելու ո՛չ մի ցանկություն չունեմ,— ասաց նավապետ Սմոլետը։— Բայց քանի որ ուզում եք խոսել ինձ հետ, եկեք այստեղ։ Սակայն եթե դուք դավաճանության փորձ անեք, չփոշմանեք։

— Այդքանը բավական է, նավապետ,— ուրախ բացականչեց Երկարահասակ Ջոնը։— Միայն ձեր մի խոսքը բավական է։ Ես գիտեմ, որ դուք ջենտլմեն եք, նավապետ, որ ձեր խոսքին կարելի է հավատալ։

Մենք տեսանք, թե ինչպես սպիտակ դրոշակ բռնող մարդն աշխատում էր չթողնել Սիլվերին, որ մեզ մոտ գա։ Դրա մեջ զարմանալի բան չկար, որովհետև նավապետն այնքան էլ սիրալիր չէր խոսում։ Բայց Սիլվերը պատասխանի փոխարեն միայն ծիծաղեց և նրա ուսին խփեց, կարծես թե վտանգավոր լինելու մասին մտածելն անդամ անհեթեթություն էր։ Նա մոտեցավ ցցապատին, ձգեց իր հենակը, ապա ինքն էլ արտասովոր արագությամբ ու ճարպկությամբ անցավ։

Պետք է խոստովանեմ, որ ես այնքան զբաղված էի տեղի ունեցող դեպքերով, որ Ժամապահի պարտականությունները մոռացել էի։ Թողել էի իմ պահակատեղն արևելյան հրակնատի մոտ և կանգնած էի նավապետի ետևում, որը նստել էր շեմքի վրա, արմունկները ծնկներին դրած, գլուխն ափերի մեջ առած և նայում էր չուգունե կաթսային, որի մեջ ջուրն աղմկում էր, և ավազի մանրիկ հատիկները պարում էին։ Իր քթի տակ շվշվացնում էր «Պատանիներ և կույսեր, իմ ետևից» եղանակը։

Սիլվերի համար բավական դժվար էր բլրի լանջով բարձրանալը։ Զառիվայրի վրա, թափվող ավազի և լայն կոճղերի մեջ, նա իր հենակով անպաշտպան էր, ինչպես նավը ծանծաղուտի վրա։ Սակայն նա արիաբար ու լռությամբ հաղթահարեց ողջ ճանապարհը, կանգնեց նավապետի առաջ և շատ գեղեցիկ պատվի առավ։ Նա հագել էր իր ամենալավ զգեստը, մինչև ծնկները հասնող կապույտ բաճկոն, բազմաթիվ պղնձե կոճակներով, դեպի ծոծրակը ծռած գլխարկ, որի շուրջը ժանյակ էր կարված։

— Ահա և դուք, սիրելիս։— ասաց նավապետը, գլուխը բարձրացնելով։— Նստեցե՛ք։

— Ինձ տուն թողեք, նավապետ,— խղճալի ձայնով խնդրեց Երկարահասակ Ջոնը։— Այսպիսի ցուրտ առավոտյան ավազի վրա նստելու ցանկություն չունեմ։

— Եթե դուք, Սիլվեր,— ասաց նավապետը,— շարունակեիք մնալ ազնիվ մարդ, ապա այժմ դուք նստած կլինեիք խոհանոցում։ Մեղավորը դուք եք։ Դուք կամ իմ նավի խոհարարն եք, այդ ժամանակ ես ձեզ հետ լավ եմ վարվում, կամ նավապետ Սիլվերը, խռովարար և ծովահեն, այն ժամանակ ինձնից, բացի կախաղանից, ուրիշ ոչինչ մի սպասեք։

— Լա՛վ, լա՛վ, նավապետ,— ասաց խոհարարը, նստելով ավազի վրա,— միայն հետո ձեր ձեռքը պետք է տաք ինձ, որ բարձրանամ։ Լավ եք տեղավորվել այստեղ։ Իսկ դա Ջո՞նն է։ Բարի օր, Ջոն։ Բժի՞շկ, հարգանքներս։ Դուք բոլորդ միասին եք, կարծես մի երջանիկ ընտանիք, եթե թույլ կտաք այդպես արտահայտվել։

— Գործի մասին խոսեք, սիրելիս,— ընդհատեց նավապետը։— Ասացե՛ք, ինչո՞ւ եք եկել։

― Ճիշտ է, նավապետ Սմոլետ,— պատասխանեց Սիլվերը։— Ամենից առաջ գործը։ Պետք է խոստովանեմ, որ այս գիշեր լավ խաղ խաղացիք մեր գլխին։ Ձեզանից մեկը երևի լավ մահակ գործածել գիտի։ Իմ մարդկանցից ոմանք ուղղակի ցնցվեցին այդ գործից։ Խոստովանում եմ, որ ես ինքս էլ ցնցվեցի։ Կարելի է հենց դրա համար եմ եկել պայման կապելու։ Բայց, երդվում եմ որոտով, նավապետ, երկրորդ անգամ այդ պատմությունը ձեզ չի հաջողվի։ Մենք ամեն տեղ ժամապահներ ենք դրել և ռոմի քանակն իջեցրել ենք։ Դուք, երևի, կարծում եք, որ մենք բոլորս էլ սաստիկ հարբա՞ծ էինք։ Հավատացեք, որ ես բոլորովին հարբած չէի, միայն շան նման հոգնել էի։ Եթե մի վայրկյան շուտ զարթնեի, իմ ձեռքից չէիք պրծնի։ Դեռ կենդանի էր, երբ նրա մոտ վազեցի։

— Հետո՛,— պաղարյուն կերպով արտասանեց նավապետ Սմոլետը։

Սիլվերի ասածը նավապետի համար հանելուկ էր, բայց նա ունքն էլ չշարժեց։ Իսկ ես, խոստովանում եմ, քիչ ու միչ բան գլխի ընկա։ Ես հիշեցի Բեն Գանի վերջին խոսքերը։ Ես հասկացա, որ նա գիշերը մոտեցել է ավազակներին, երբ նրանք հարբած, թափված են եղել խարույկի շուրջը։ Ես ուրախ էի, որ այժմ մեր թշնամիներից կենդանի են միայն տասնչորս հոգի։

— Ահա թե ինչ,— ասաց Սիլվերը։— Մենք ուզում ենք գանձը գտնել և կգտնենք։ Իսկ դուք, իհարկե, ուզում եք փրկել ձեր կյանքը և իրավունք ունեք։ Չէ՞ որ դուք քարտեզ ունեք, այնպես չէ՞։

— Շատ կարելի է,— պատասխանեց նավապետը։

— Ես հաստատ գիտեմ, որ դուք քարտեզ ունեք,— բացականչեց Երկարահասակ Ջոնը։— Բայց ինչո՞ւ եք դուք ինձ հետ այդպես խուսափելով խոսում, այդ ձեզ օգուտ չի բերի։ Ձեր քարտեզը մեզ հարկավոր է, ուրիշ ոչինչ, իսկ անձամբ ձեզ ես ամենափոքր չարիք անգամ չեմ ցանկանում։

— Բավական է, սիրելիս,— ընդհատեց նավապետը։— Ես քո ասած մարդկանցից չեմ։ Մեզ ճշտապես հայտնի են ձեր նպատակները։ Բայց այդ հանգամանքը մեզ բոլորովին չի անհանգստացնում, որովհետև ձեռքներդ կարճ դուրս եկավ։

Նավապետը հանգիստ նայեց նրան և սկսեց ծխամորճը լցնել։

— Եթե Էբ Գրեյը․․․— սկսեց Սիլվերը։

— Կա՛ց,— գոչեց Սմոլետը։— Գրեյն ինձ ոչինիչ չի ասել, և ես նրան ոչ մի բան չեմ հարցրել։ Ասեմ ավելին, ես ամենայն բավականությամբ օդը կցնդեցնեի և՛ ձեզ, և՛ նրան, և՛ այս սատանայական կղզին։ Ահա թե ինչ եմ մտածում ես ձեր ողջ ավազակախմբի մասին, սիրելիս։

Այս զայրույթի պոռթկումը, երևի, Սիլվերի լեզուն կապեց։ Նա ուզում էր բարկանալ բայց իրեն զսպեց։

— Ինչպես ուզում եք,— ասաց նա։— Մտածեցեք, ինչ որ ցանկանում եք, ես ձեզ չեմ արգելի։ Դուք, կարծեմ, պատրաստվում եք ծխամորճ ծխելու, նավապետ։ Ես էլ, թույլ տվեք, որ նույնն անեմ։

Նա իր ծխամորճը ծխախոտ լցրեց ու ձխեց։ Երկուսն էլ երկար ժամանակ լուռ նստած, նայում էին իրար, երբեմն ծուխ բաց թողնելով, երբեմն էլ կռանալով, որ թքեն։ Նրանց վրա նայելը զվարճալի էր՝ ինչպես ներկայացման ժամանակ։

— Ահա մեր պայմանները,— վերջապես ասաց Սիլվերը։— Դուք մեզ պետք է տաք քարտեզը, որ մենք կարողանանք գանձը գտնել, դուք պետք է դադարեք դժբախտ նավաստիներին կրակելուց և նրանց գլուխը ջարդելուց, երբ քնած են։ Եթե այս պայմաններին համաձայն եք, մենք ձեզ առաջարկում ենք ընտրել հետևյալ միջոցներից մեկը։ Առաջին միջոց․ գանձը բարձելուց հետո մենք թույլ ենք տալիս ձեզ վերադառնալ նավը, և ես ձեզ ազնիվ խոսք եմ տալիս, որ կենդանի կիջեցն եմ որևէ ծովափում։ Եթե առաջին միջոցը ձեզ դուր չի գալիս, որովհետև իմ նավաստիներից շատերը ձեզ վրա ատամ են կրճտացնում, ահա երկրորդ միջոցը, մենք կթողնենք ձեզ այստեղ, կղզու վրա։ Պաշարը կկիսենք, և ես խոստանում եմ ուղարկել ձեր ետևից առաջին պատահած նավը։ Խորհուրդ եմ տալիս այս պայմաններն ընդունել։ Ավելի լավ պայման չի լինի։ Հուսով եմ,— այստեղ նա ձայնը բարձրացրեց,— որ ձեր բոլոր մարդիկ, որոնք այս տանն են, կլսեն իմ խոսքերը, որովհետև մեկին ասածը բոլորի համար է ասված։

Նավապետ Սմոլետը վեր կացավ և իր ծխամորճի մոխիրը թափ տվեց ձախ ձեռքի ափի մեջ։

— Ա՞յդ է բոլորը,— հարցրեց նա։

— Երդվում եմ որոտով, որ սա իմ վերջին խոսքն է,— պատասխանեց Ջոնը։— Եթե մերժեք, իմ փոխարեն կխոսեն մեր հրացանները։

— Հիանալի է,— ասաց նավապետը։— Իսկ այժմ ի՛նձ լսեցեք։ Եթե դուք բոլորդ կներկայանաք ինձ մեն-մենակ առանց զենքի, ես ձեզ կշղթայեմ, կտանեմ Անգլիա և դատի կտամ։ Իսկ եթե չեք ներկայանա, այն ժամանակ հիշեցեք, որ ինձ անվանում են Ալեքսանդր Սմոլետ, որ ես կանգնած եմ այդ դրոշակի տակ և ոչ ոքի չեմ խնայի։ Գանձը դուք չեք գտնի։ Նավով փախչել ձեզ չի հաջողվի, որովհետև ձեզանից ոչ ոք վարել չգիտե։ Կռվելում էլ դուք վարպետ չեք․ Գրեյի դեմ ձերոնցից հինգ հոգի էին կռվում, և նա բոլորի պաստասխանն էլ տվեց։ Դուք ամուր նստած եք ծանծաղուտի վրա, նավապետ Սիլվեր, և շուտով նրանից չեք դուրս գա։ Սա ամենավերջին բարի խոսքն է, որ դուք լսում եք ինձանից։ Իսկ հետևյալ հանդիպմանը ես գնդակն անց կկացնեմ ձեր մեջքի մեջ։ Կորե՛ք, սիրելի՛ս։ Շտապեցե՛ք։

Սիլվերի աչքերը կատաղությունից փայլատակեցին։ Նա իր ծխամորճի կրակը թափ տվեց։

— Տվեք ձեր ձեռքը, որ կարողանամ բարձրանալ,— գոռաց նա։

— Չե՛մ տա,― պատասԽանեց նավապետը։

― Ո՞վ կտա ինձ իր ձեռքը,— ընդհատեց Սիլվերը։

Մեզանից ոչ ոք մինչև անգամ չշարժվեց։ Զզվելի հայհոյանքներ տալով, Սիլվերն ավազի վրայով սողաց մինչև սանդուղքը, բռնեց և միայն այդ ժամանակ նրան հաջողվեց բարձրանալ։ Նա թքեց առվի մեջ․

— Դուք ինձ համար ինչպես այս թուքը,— գոչեց նա։— Մի ժամից հետո ես ձեր տանը ռոմ եմ խմելու։ Ծիծաղեցե՛ք, կայծակը խփի ձեզ, ծիծաղեցե՛ք։ Մի ժամից հետո դուք այն աշխարհում եք ծիծաղելու։ Իսկ ձեզանից ով որ կենդանի մնա, մեռելներին կնախանձի։

Եվ կրկին հայհոյելով, կաղալով առաջ գնաց։ Չորս անգամ ուզեց ցցապատն անցնել, բայց ընկավ։ Վերջապես սպիտակ դրոշակ բռնող մարդը նրան անց կացրեց, և մի րոպեում նրանք անհայտացան ծառերի ետևում։

Էջեր` 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34